پمپ آتش نشانی - خرید پمپ آتش نشانی - فروش پمپ آتش نشانی - انواع پمپ آتش نشانی - نصب پمپ آتش نشانی
پمپ آتش نشانی به پمپهای گریز از مرکزی گفته میشود که دارای دِبی بالا در فشار حدود ۸ الی ۱۲ بار است و برای خاموش کردن آتش به‌کار می‌رود. پمپ آتش نشانی بعضی از آنها از نوع توربینی با محور عمودی هستند در حالیکه بقیه، پمپ های گریز از مرکز هستند، “استاندارد NFPA20 با نام پمپ های ایستگاهی برای محافظت در برابر آتش” (ویرایش 2016) در حکم مرجعی موثق، آخرین الزامات و سایر اطلاعات را درباره پمپ های آتشنشانی ارائه می دهد. ضمائم A و B – که جزو استاندارد NFPA20 نیستند – رئوس ارزشمندی درباره طراحی، نصب، آزمایش و نگهداری و عیب یابی پمپ های آتش نشانی بیان می کنند موتور محرک این گونه پمپها میتواند الکتریکی یا بنزینی و دیزلی باشد. از انجایی که پمپهای اتشنشانی باید همیشه اماده بکار باشند ، ازتابلو برقی وپرشر سویچ واکومولاتوریا منبع تحت فشار برای روشن نمودن پمپ با موتور الکتریکی در لحظه موردنیاز استفاده میگردد. در بعضی سیستمها به دلیل نشتی اب از اتصالات ویا شیر ها و سوپاپ ویا اشکالات دیگر پس از پایین امدن فشار اکومولاتور پمپ شروع بکار نموده تا فشار مورد نیاز جهت خاموش کردن پمپ تامین گردد. از انجایی که الکترو پمپ های اتش نشانی برای استارت کردن انرژی زیادی مصرف میکنند و همینطور در استارتهای زیاد استهلاک فراوانی خواهند داشت از الکترو پمپ کوچکتری که دارای فشار پمپ آتش نشانی اصلی باشد ولی دبی کمتری داشته باشد و با تنظیم پرشر سویچ دوم ودر موقع نشط کردن وکم فشار شدن ابتدا پمپ کوچک در مدار قرار گرفته و در صورت نیاز به دبی بیشتر پمپ اصلی کار خودش را شروع میکند. به اینگونه پمپهای کمکی جوکی پمپ گفته میشود.
بوستر پمپ آتش نشانی چیست؟
کلمه بوستر(Booster) به معنی تقویت کننده بوده و بوستر پمپ (Booster Pump) به مجموعه ای از الکتروپمپ ها گفته می شود که به صورت موازی با یکدیگر بر روی یک شاسی بسته می شوند تا فشار آب مورد نیاز برای سیستم آبرسانی یا آتش نشانی در ساختمان های بلند، مصارف خانگی، صنعتی، کشاورزی و غیره را فراهم کند. بوستر پمپ؛ شبکه مصرفی را همواره در یک فشار ثابت و معین نگه می دارد.
انواع بوستر پمپ
بوستر پمپ ها به دو نوع بوستر پمپ آبیاری و بوستر پمپ آتش نشانی تقسیم بندی می شوند. همچنین بوستر پمپ ها بر اساس عملکرد و نوع پمپ خود به صورت زیر دسته بندی می شوند:
دور ثابت
دور متغیر
ذکر این نکته لازم است که بوستر پمپ های دور متغیر در آتش نشانی و اطفا حریق کاربرد ندارند.
بوستر پمپ آتش نشانی دور ثابت
بوستر پمپ های دور ثابت در سیستم های آبیاری، آبیاری صنعتی، آبیاری فضای سبز و پر کردن مخازن استفاده می گردند. از مزایای این بوستر پمپ ها رسیدن به بیشترین بازدهی در کمترین زمان ممکن است.
بوستر پمپ آتش نشانی دور متغیر
در بوستر پمپ های دور متغیر از اینورتر در هنگام شروع به کار اولیه پمپ استفاده می گردد تا از وارد شدن ضربه الکتریکی و مکانیکی جلوگیری به عمل آید زیرا این تجهیز باعث می شود که راه اندازی الکتروموتور به شکلی آرام انجام گیرد.
هرقدر که مصرف آب زیادتر یا کمتر شود، سنسور آن را محاسبه کرده و به تابلوی هوشمند می فرستد و به این ترتیب سرعت و قدرت پمپ ها افزایش یا کاهش پیدا می کند. این قابلیت در بوستر پمپ های دور ثابت وجود ندارد.
تفاوت اصلی بوستر پمپ دور ثابت و دور متغیر این است که بوسترهای دور متغیر هوشمند بوده و برای دریافت اطلاعات و به کار انداختن پمپ ها از اینورتر (Inverter) و سنسور مخصوص استفاده می نماید.
دسته بندی دیگری از لحاظ تعداد پمپ نیز وجود دارد که به دو دسته تک پمپه و دو یا چند پمپه تقسیم بندی می شود:
بوستر پمپ آتش نشانی تک پمپه
این بوستر پمپ ها در طرح های آبرسانی و صنعتی کاربرد داشته و برای تامین آب بهداشتی به مقدار کم و متوسط، استفاده می گردند. این بوستر پمپ ها کاملا یکپارچه بوده و برای استفاده از آن باید کلکتور ورودی را به منبع تغذیه آب و کلکتور خروجی آن به شبکه مصرف متصل شده و برق مورد نیاز تابلوی کنترل و فرمان آن تامین گردد.
الکتروپمپ های دو یا چندپمپه دورثابت به دو گروه زیر تقسیم می شوند:
بوستر پمپ آتش نشانی با الکتروپمپ پیشرو
این بوستر پمپ های دور ثابت، از یک الکتروپمپ پیشرو یا جاکی/جوکی پمپ (Jockey Pump) و یک یا چند الکتروپمپ اصلی تشکیل شده اند که در آن ظرفیت الکتروپمپ پیشرو کمتر از الکتروپمپ های اصلی بوده ولی فشار آن با فشار الکتروپمپ های اصلی برابر است.
بوستر پمپ بدون الکتروپمپ پیشرو
این بوستر پمپ ها از دو یا چند الکتروپمپ اصلی با مشخصات یکسان و بدون استفاده از الکتروپمپ پیشرو تولید می شوند. برای متصل کردن چند پمپ به یکدیگر و ساخت بوستر پمپ علاوه بر آبرسان و تابلو برق نیاز به تجهیزات دیگری از قبیل شیر آلات و اتصالاتی شامل شیر فلکه های ورودی و خروجی، شیر یکطرفه، صافی، کلکتور های وردی و خروجی، لرزه گیرها، پرشر سوئیچ (پرشر ترنسمیتر)، مانومتر (درجه فشار سنج)، منابع تحت فشار(منبع انبساط) و،… می باشد.
کاربرد بوستر پمپ آتش نشانی
در مکان هایی که شبکه آب شهری توانایی تامین آب مورد نیاز و فشار لازم برای تجهیزات سیستم های اطفا حریق را ندارد از بوستر پمپ آتش نشانی استفاده می شود. کاربرد این بوستر پمپ ها تامین آب سیستم های اطفا حریق مجتمع های مسکونی، مراکز اداری و تجاری، مراکز تفریحی و ورزشی مانند استخرها و استادیوم های ورزشی، واحدهای صنعتی و تولیدی، انبارهای محصول و غیره می باشد که بر اساس استانداردها و ضوابط خاصی طراحی می شود.
اجزای تشکیل دهنده بوستر پمپ
بوستر پمپ ها از اجزای متفاوتی تشکیل شده اند که در ادامه به آنها می پردازیم:
پمپ
کلکتور
لرزه گیر
شیرآلات
الکتروپمپ
منبع تحت فشار
شاسی بوستر پمپ
تابلو کنترل و فرمان
اتصالات تبدیلی و فلنجها(Flange)
تجهیزات اندازه گیری و کنترل فشار
پمپ های آتش نشانی
شاید پمپ های آتشنشانی بحرانی ترین بخش در تجهیزات آتشنشانی نصب شده در یک مجموعه باشند. پمپ های آتشنشانی انواع و اندازه های مختلفی دارند. در موردی که فشار تغذیه آب عمومی برای فعال کردن اسپرینکلرها خیلی کم است یا انشعاب آب عمومی تامین نشده است، استفاده از پمپ های آتشنشانی ضروری می شود. در مورد نخست، برای تقویت فشار آب عمومی و فعال کردن اسپرینکلرها، یک پمپ آتش نشانی تقویت کننده نصب می شود. در مورد بعدی، پمپ های آتش نشانی به یک مخزن آب اختصاصی (مخزن ذخیره، خلیج، رودخانه، یا…) متصل خواهد شد تا فشار آب مورد نیاز برای مصارف آتش نشانی را تامین کند. بیشتر پمپ آتش نشانی محرک های دیزل یا الکتریکی دارند، اگرچه بعضی از آنهایی که پیش از سال 1974 ساخته شده اند با موتورهای بنزینی یا ماشین های بخار به حرکت در می آیند (البته این مورد به ندرت دیده می شوند).
پمپ های آتش نشانی تقویت فشار معمولا الکتریکی هستند در حالیکه استفاده از پمپ های دیزل برای مخازن آب اختصاصی مرسوم تر می باشند. محدوده ظرفیت پمپ ها از gpm 25 تا gpm 5000 و بیشتر و محدوده فشار آنها از psi 50 تا 125 psi و بیشتر تغییر می کند.
بعضی از آنها از نوع توربینی با محور عمودی هستند در حالیکه بقیه، پمپ های گریز از مرکز هستند، استاندارد NFPA20 با نام پمپ های ایستگاهی برای محافظت در برابر آتش (ویرایش 1999) در حکم مرجعی موثق، آخرین الزامات و سایر اطلاعات را درباره پمپ آتش نشانی ارائه می دهد. ضمائم A و -B که جزو استاندارد NFPA20 نیستند – رئوس ارزشمندی درباره طراحی، نصب، آزمایش و نگهداری و عیب یابی پمپ های آتش نشانی بیان می کنند.
استاندارد NFPA 20 چیست ؟
NFPA 20 استانداردی در رابطه با پمپ های آتش نشانی می باشد. این استاندارد قوانینی جهت نصب و عملکرد پمپ ها، موتورهای محرکه، کنترلرها و اجزای کمکی آنها دارد.
FM چیست؟
FM واحد فنی مستقل شرکت Factory Mutual Insurance است که تاییدیه عملکرد برای سیستم ها و تجهیزات با ریسک بالا صادر می کند.
در پمپ های آتش نشانی ، تاییدیه FM جزو الزامات و نیازمندی های NFPA می باشد. معمولا وجود تاییدیه FM نشان دهنده آن است که محصول نسبت به محصولات مشابه از کیفیت خیلی بالاتری برخوردار است.
جزئیات ساختار پمپ های آتشنشانی مطابق با استاندارد NFPA 20
الف) خصوصیات پمپ های آتشنشانی
به خاطر اهمیت ویژه پمپ آتش نشانی ، NFPA استاندارد هایی هم برای متریال و هم برای منحنی های عملکرد این پمپ وضع کرده است. یک پمپ آتش نشانی باید مطابق با استاندارد NFPA 20 باشد. به نظر می رسد خصوصیات و منحنی عملکرد پمپ های آتشنشانی متفاوت از نمونه های دیگر می باشد. به عبارت دیگر پمپ های دیگر صنایع با توجه به ماکزیمم بازده و مسائل اقتصادی انتخاب می شوند اما در پمپ های آتش نشانی این موضوع از اهمیت اول برخوردار نیست. پمپ های آتشنشانی برای عملکرد مطمئن در تمام عمر طراحی می شوند. ماکزیمم ایمنی و معیارهای فشار خروجی کل از اهمیت بالایی در این پمپ ها برخوردار است.
اساس پمپ های آتش نشانی
برخی از اصول بنیادین عبارتند از :
1-انتظار می رود که این پمپ ها فشاری معادل 120-140درصد نامی خود را (در شرایط نرخ جریان صفر) ایجاد کنند.
2-نقطه نامی پمپ، فشار و جریان معادل 100 درصد فشار و جریان نامی را ایجاد می کند.
3-بیشترین نرخ جریان مورد انتظار از یک پمپ آتش نشانی، نرخ جریانی معادل 150 درصد نرخ جریان نامی در فشاری معادل 65 درصد فشار نامی است. ویژگی های این سه نقطه، به تعریف منحنی مشخصه پمپ برای یک پمپ آتش نشانی خاص کمک می کنند.
اندازه مناسب یک پمپ آتشنشانی چقدر است؟
پاسخ های فراوانی برای این پرسش وجود دارد ولی بیشتر متخصصان معتقدند که یک پمپ آتش نشانی باید به اندازه ای بزرگ باشد که بتواند آب کافی (جریان و فشار) برای بیشترین جریان مورد انتظار از هر اسپرینکلر منفرد یا یک سیستم سیلابی همچنین یک مقدار اضافه ( شلنگ آتش نشانی ) برای نیازهای سیستم اطفاء حریق ، را تامین کند. مثلا، اگر بیشترین تقاضای اسپرینکلر gpm 1000 در فشار psi 60 باشد و تقاضای مورد نیاز ( شیلنگ آتش نشانی ) 500 gpm باشد، آنگاه تامین دست کم gpm 1500 نرخ جریان در فشار psi 60 از مجموعه ای از پمپ آتش نشانی و آب عمومی یا مخزن اختصاصی انتظار می رود. اما در واقع درباره اندازه یک پمپ آتش نشانی یک پاسخ اساسی که برای همه موارد مناسب باشد، وجود ندارد. بعضی از بیمه گذاران و مراجع دارای قدرت اجرایی ترجیح می دهند که نرخ تقاضای بیشترین جریان از نقطه کارکرد نامی پمپ (100 درصد جریان و فشار) تجاوز نکند، اما دیگران مقداری بین نقطه نامی و نقطه بیشینه جریان را می پذیرند که البته به ندرت نقطه بیشینه جریان پذیرفته می شود.
همچنین نصب یک پمپ اضافی در واحدهای خیلی بزرگ کار متدوالی است زیرا حتی اگر یکی از پمپ ها دچار مشکل شود یا برای تعمیر خارج از سرویس باشد، در زمینه تامین آب کافی مشکلی وجود نخواهد داشت. اگرچه پمپ آتش نشانی الکتریکی، مطمئن است ولی به شدت به در دسترس بودن منبع تغذیه الکتریکی قابل اعتماد وابسته است. پمپ های آتش نشانی دیزل نیز قابل اطمینان هستند اما آنها نیز به منبع تغذیه خاص خودشان (سوخت دیزل) نیازمندند. روش متداول و مطمئن برای واحدهای بزرگ، استفاده همزمان از یک پمپ الکتریکی و یک پمپ دیزل آتش نشانی است.
ب) انواع پمپ های آتش نشانی
پمپ های آتش نشانی مورد تایید استاندارد NFPA 20 چهار گونه هستند :
1- پمپ های سانتریفیوژ تک طبقه افقی Sution Horizontal End Centrifugal Pump
2- پمپ های عمودی خطی Pump Vertical In-Line
3-پمپ های اسپلیت کیس یا همان پمپ های دو مکشه Horizontal Split-Case or Double Suction Centrifugal Pump
4-پمپ های عمودی توربینی Vertical Turbine Pump
پ) متریال پمپ های آتش نشانی
پوسته : با توجه به فشار کاری پمپ، پوسته پمپ ممکن است چدن خاکستری GG
پمپ : GGG 40 ,25 چدن نشکن، برنز و یا استنلس استیل ریخته گری شده
پروانه : بر طبق استاندارد NFPA 20 و UL 448-FM 1311، پروانه پمپ های آتش نشانی یا باید برنز باشد و یا استنلس استیل. پروانه چدنی هرگز نباید در پمپ های آتش نشانی استفاده گردند.
محور : محور پمپ باید استنلس استیل باشد. بعلاوه استانداردهای 1311 FM و UL 448 قوانین واضحی جهت طراحی محور پمپ های آتش نشانی عنوان کرده اند.
آببندی : نوار گرافیتی (نوع بدون آزبست)
یاتاقان ها : بلبرینگ های روانکاری شده با گریس. بلبرینگ ها باید به حد کافی استحکام داشته باشند تا حداقل 5000 ساعت در ماکزیمم بار دوام آورند.
ت) منحنی عملکرد پمپ های آتش نشانی
بر طبق استاندارد NFPA 20 منحنی مشخصه پمپ های آتش نشانی به صورت زیر تعریف می شود:
الف) هد شات اف. برای تمامی انوع پمپ، هد نقطه شات اف نباید از 140 درصد هد نقطه کاری تجاوز نماید.
ب) دبی و فشار نقطه کاری. منحنی مشخصه پمپ باید از محل تلاقی دبی و فشار نقطه کاری و یا بالاتر از این نقطه عبور نماید. به عبارت دیگر در پمپ های آتش نشانی تلرانس منفی برای پمپ مجاز نمی باشد.
پ) بار اضافی. منحنی عملکرد پمپ باید به گونه ای باشد که در دبی های بیش از 150 درصد نقطه کاری، هد پمپ بیش از 65 درصد افت نکند.
سایر خصوصیات پمپ آتش نشانی
– تمام اندازه گیری ها و محاسبات باید برای آب تمیز با دمای 20 درجه سانتیگراد انجام شود.
– برای حالتی که دبی به 150 درصد نقطه کاری می رسد، توان مورد نیاز موتور می بایست مشخص شود و در صورت درخواست کارفرما توان نامی محرکه بر اساس این حالت انتخاب گردد.
– برای اطمینان از عملکرد پمپ ها در شرایط خواسته شده، سازنده می بایست هر پمپ را جداگانه با آب تست نماید و گواهینامه های تست را ارائه نماید. در گواهینامه تست می بایست منحنی عملکرد، توان جذبی موتور و منحنی بازده نشان داده شود.
– در مواقعی که پمپ می بایست مکش منفی انجام دهد نباید از پمپ های سانتریفیوژ استفاده نمود.
هر پمپ می بایستی پلاک جداگانه ای داشته باشد. در پلاک پمپ می بایست فشار کاری، دبی نقطه کاری، سرعت چرخش و فاکتورهای عملکرد موتور ذکر گردد.
– هر پمپ می بایستی دارای فشار سنج در سمت رانش و مکش باشد.
– پوسته هر پمپ می بایستی دارای شیر فشار شکن باشد.
– کوپلینگ موتور پمپ و سایر اجزا دورانی پمپ می بایستی مجهز به محافظ (گارد) باشد.
موتورهای الکتریکی
– الکتروموتورها می بایست بر طبق استاندارد MG-1 NEMA باشند.
– تمام الکتروموتورها می بایست مناسب جهت کارکرد دائم باشند.
– موتورها نباید سرویس فاکتور کمتر از 1.15 داشته باشند.
– در مواقعی که امکان پاشش آب وجود داشته باشد، الکتروموتورها می بایست از نوع TEFC باشند.
– در مواقعی که عدم قطعیت در تامین برق وجود دارد، می بایست منبع قدرت یدکی تامین شود.
– وقتی ژنراتور برای تامین برق الکتروپمپ استفاده می شود، منبع انرژی می بایست الزامات استاندارد NFPA 110 را داشته باشد.
دیزل موتورها
– موتورهای دیزلی استفاده شده در پمپ های آتش نشانی ، می بایست قابل اطمینان، با کیفیت بالا و برای سیستم های آتش نشانی طراحی شده باشد.
– در حالتی که موتور دیزل انتخاب شده است، می بایست دمای محیط و ارتفاع از سطح دریا مورد توجه قرار گیرد.
– پمپ و دیزل موتور می بایست توسط کوپلینگ های انعطاف پذیر کوپله شوند.
– دیزل موتورها می بایست مجهز به گاورنر باشند و قابلیت تنظیم سرعت دیزل بین 10 درصد شات اف و ماکزیمم بار کاری پمپ را داشته باشد.
– دیزل موتور باید دارای دستگاه خاموش کننده افزایش سرعت Over speed shut-down device باشد که وقتی سرعت 20 درصد افزایش می یابد دیزل خاموش گردد.
– موتور می بایست مجهز به سرعت سنج Tachometer باشد.
– موتور می بایست دارای گیج فشار روغن باشد.
– موتور می بایست دارای نشانگر دما باشد.
– تمام نشانگرهای کنترلی موتور می بایستی به طور مناسبی به تابلو کنترل متصل گردند.
– هر دیزل موتور می بایستی مجهز به دو باتری ذخیره باشد.
– هر باتری می بایستی دو برابر ظرفیت برای نگه داشتن سرعت میل لنگ که توسط سازنده توصیه شده است، دارا باشد.
– هر باتری می بایستی دارای کنتاکتورهای دستی کنترلی باشند تا وارد مدار گردند.
تجهیزات جانبی
– شیرآلات مکش و رانش می بایستی از نوع دروازه ای Y&OS باشند.
– در مواقعی که بین قطر فلنج مکش و لوله مکش اختلاف سایز وجود دارد، یک تبدیل خارج از مرکز می بایست استفاده شود.
– در مواقعی که بین قطر فلنج رانش و لوله رانش اختلاف سایز وجود دارد، یک تبدیل مرکزی می بایست استفاده شود.
پمپ های آتشنشانی می بایستی دارای، شیر فشار شکن پوسته Casing relief valve، شیر تخلیه هوا در خروجی (برای پمپ های دو مکشه اسپلیت کیس) و فشار سنج باشند.
پمپ های جاکی Jockey Pumps
– پمپ های جاکی برای ثابت نگه داشتن فشار در تمام زمان ها در سیستم آتشنشانی استفاده می شود.
– جاکی پمپ باید فشار خروجی کافی داشته باشد تا فشار مورد نظر سیستم محافظتی آتشنشانی تامین گردد.
– پمپ های جاکی همچنین از ایجاد ضربه قوچ وقتی پمپ اصلی وارد مدار می شود جلوگیری می کند.
سیستم کنترلی پمپ های آتشنشانی با محرکه الکتریکی
الف) خصوصیات
– پانل می بایستی به طور ویژه برای کارکرد پمپ های آتشنشانی با محرکه الکتریکی ساخته شوند.
– تمام سیستم کنترلی باید قبل از ارسال از کارخانه توسط سازنده، مونتاژ، سیم کشی و ست گردند.
– طراحی سیستم کنترلی می بایست بسیار قابل اطمینان باشد.
– مفهوم هر لامپ و یا دکمه و مانند آن رو پانل می بایستی به گونه ای نوشته شود که امکان پاک کردن و یا زا بین بردن آن نباشد.
ب)پوشش Enclosure
– پانل می بایستی به طور مطمئنی در برابر قطرات آب محافظت شود (حداقل مطابق توصیه های NEMA و IEC). وقتی که تجهیزات در محیط های بیرون و یا ویژه ای نصب می گردند، درجه حفاظت تابلو می بایستی مناسب باشد.
– پانل می بایستی کاملا روی زمین مستقر شود.
– پانل های نوع ایستاده stood On یا دیواری می بایستی مجهز به تمام تجهیزات لازم جهت نصب باشند.
– پانل می بایستی به طور مطمئنی قفل شود.
پ) راه اندازی و کنترل
– راه اندازی و کنترل می بایستی بصورت دستی یا اتوماتیک باشد.
– کنترلر اتوماتیک باید خود عمل کننده Self-acting برای راه اندازی و محافظت الکتروموتور باشد.
– وقت سویچ فشار استفاده می شود، باید سویچی استفاده شود که مستقل از تنظیمات بالا و پایین کالیبر در مدار کنترل باشد.
– برای تمام پمپ ها و همچنین پمپ جاکی، هر کنترلر باید سویچ فشار جداگانه مخصوص خودش را داشته باشد.
– برای حالت غیر اتوماتیک، سوئیچ عملکرد دستی روی کنترل پانل باید به گونه ای باشد که موتور به صورت دستی روشن شود و عملکرد سوئیچ دستی تاثیری بر سوئیچ فشاری نداشته باشد. سیستم باید به گونه ای باشد تا موقع خاموش کردن دستی، سیستم در حالت کار باقی بماند.
ت) تجهیزات سیگنال و آلارم
– برای حالات زیر می بایست نشانگرها و آلارم های جداگانه ای وجود داشته باشد :
1) از کار افتادن استارت اتوماتیک موتور
2) خاموش شدن موتور به خاطر سرعت غیر مجاز speed Over
3) خرابی باتری
4) از کار افتادن شارژر باتری
5) فشار بسیار پایین روغن در سیستم روانکاری
6) دمای سیستم خنک کاری
ث) اتصالات و سیم کشی
– اجزای سیم کشی کنترلر باید به صورتی باشد که برای کارکرد دائم مناسب باشد.
آزمایش های منظم مورد نیاز
پمپ آتش نشانی ، در هر نوع و اندازه ای نه تنها باید بطور دوره ای و ترجیحا به روش روشن شدن خودکار (استارت اتوماتیک) آزمایش شوند بلکه گاه باید دستی نیز روشن شوند. بعضی می گویند این پمپ ها باید هفتگی آزمایش شوند (مانند آنچه در NFPA20 آمده است (و بقیه می گویند پمپ های دیزل، هفتگی و پمپ های الکتریکی، ماهانه نیازمند آزمایش هستند. این آزمایش ها شامل آزمون راه اندازی و کارکردی (بدون جریان آب) هستند، مانند روشن کردن خودرو در یک صبح زمستانی خیلی سرد. درباره زمان این آزمایش ها نیز نظرها متفاوت است اما به نظر بعضی کارشناسان خبره 30 دقیقه ای برای پمپ های دیزل و 10-15 دقیقه برای پمپ های الکتریکی (در هر نوع پمپ در سرعت نامی و دمای کاری عادی). فصل پنجم استاندارد NFPA25، با نام بازرسی، آزمایش و نگهداری سیستم های اطفاء حریق بر مبنای آب (ویرایش 1998) شامل محدوده کاملی از آزمون های پیشنهاد شده و دوره تکرار آنهاست. NFPA25 راهنمایی های خوبی در هر مورد دارد.
آزمایش جریان آب
همه پمپ های آتشنشانی باید دست کم بطور سالانه در شرایط جریان آب کامل آزمایش شوند و ویژگی های آنها در شرایط صفر، نقطه نامی و بیشترین خروجی اندازه گیری شود. به دلیل این که امکان دارد کارایی پمپ به تدریج کاهش یابد یا در اثر آسیب های موقت در مخزن آب مشکل ایجاد شود، به کمک نتایج سالانه آزمایش جریان آب می توان به دقت این مشکلات را نشان داد و پیش از نیاز به وجود پمپ ها در شرایط اضطراری، به حل این مشکلات کمک کرد. اکنون بسیاری از کارخانجات و مجتمع های صنعتی و ساختمانی از پیمانکاران مستقلی که در زمینه آزمایش پمپ آتش نشانی تخصص دارند، بهره می گیرند. این پیمانکاران در زمینه قطعات یدکی و چگونگی انجام این آزمایش ها تخصص دارند و به نتایج خوبی رسیده اند.
پمپ های آتشنشانی خیلی بزرگ دارای ابزار اندازه گیری جریان هستند تا آزمایش جریان بتواند بدون هدر رفتن هزاران گالن آب در دقیقه به سهولت انجام شود. از دبی سنج برای اندازه گیری نرخ جریان آب در یک سیستم بازچرخش استفاده می شود. معمولا پمپ های آتشنشانی با دبی های نامی بیش از gpm 2500 برای آزمایش دبی سنج دارند، اگرچه ممکن است پمپ های کوچک نیز نیاز به دبی سنج داشته باشند. گاهی اوقات شرایط نصب، امکان تخلیه نرخ جریان کل را فراهم نمی کند.
پمپ آتش نشانی چیست؟
یکی از اصلی ترین بخش از تجهیزات آتش نشانی پمپ آتش نشانی می باشد که آب مورد نیاز عملیات اطفا حریق را جهت فعال کردن تجهیزات نصب شده در محل و یا محلی که آب تعبیه نشده است تامین می کند.
انواع پمپ آتش نشانی
پمپ های آتش نشانی انواع مختلفی دارند که از جمله می تواند به موارد زیر اشاره کرد:
پمپ آتش نشانی عمودی خطی (Vertical In Line Fire Pump)
پمپ آتش نشانی عمودی توربینی (Vertical Turbine Fire Pump)
پمپ آتش نشانی سانتریفیوژ افقی (End Suction Pump)
پمپ آتش نشانی دو مکشه (Split Case Pump)
پمپ آتش نشانی عمودی خطی
پمپ های آتش نشانی عمودی خطی به علت طراحی خاص فضای کمتری اشغال می کنند و جهت استفاده در ساختمان ها به دلیل فضای محدود مناسب می باشند.
پمپ آتش نشانی عمودی خطی
این پمپ ها معمولا به صورت خطی در امتداد لوله نصب می شوند. ورودی و خروجی این پمپ ها بر یک محور قرار دارند و هنگامی استفاده می شوند که طول عمر پمپ و مصرف کم انرژی مد نظر باشد.
پمپ آتش نشانی عمودی توربینی
پمپ های آتش نشانی عمودی توربینی نوعی از پمپ های سانتریفیوژ هستند که برای استخراج آب از داخل قنات ها و سفره های آب زیر زمینی کاربرد دارند. این پمپ ها به پمپ شفت خطی نیز شناخته شده هستند.
پمپ آتش نشانی عمودی توربینی
تفاوت پمپ آتش نشانی عمودی توربینی با پمپ های کف کش این می باشد که نیروی محرکه کفکش درون آب قرار دارد در صورتی که در پمپ های توربینی نیرو محرکه سطح زمین قرار می گیرد. یک شفت بلند موتور پمپ آتش نشانی عمودی توربینی را به پروانه آن متصل می کند. معمولا موتور های دیزلی یا موتور های AC به این پمپ ها کوپل می شوند.
تفاوت پمپ آتش نشانی عمودی توربینی با پمپ های کف کش این می باشد که نیروی محرکه کفکش درون آب قرار دارد در صورتی که در پمپ های توربینی نیرو محرکه سطح زمین قرار می گیرد. یک شفت بلند موتور پمپ آتش نشانی عمودی توربینی را به پروانه آن متصل می کند. معمولا موتور های دیزلی یا موتور های AC به این پمپ ها کوپل می شوند.
این پمپ ها شامل انواع یک و یا چند پروانه می باشد. در واقع از مدل های چند پروانه جهت مکش از عمق بیشتر یا فشار بیشتر استفاده می شود.
پمپ آتش نشانی سانتریفیوژ تک طبقه افقی
پمپ های آتش نشانی سانتریفیوژ افقی از جمله پر کاربرد ترین پمپ های در بازار هستند که در انواع دیزلی، مکشی، هیدرولیکی و غیره وجود دارند.
پمپ آتش نشانی سانتریفیوژ تک طبقه افقی
پمپ های آتش نشانی سانتریفیوژ افقی بر اساس نیروی گریز از مرکز عمل می کنند. از یک پروانه درون پوسته تشکیل شده است و این گونه عمل می کند که آب به مرکز پروانه وارد و تسط نیروی گریز از مرکز به محیط پروانه انتقال و فشار را افزایش می دهد و از بخش خروجی خارج می شود.
پمپ آتش نشانی اسپیلت کیس یا پمپ آتش نشانی دو مکشه
پمپ های آتش نشانی دو مکشه از سری پمپ های گریز از مرکز می باشند. این پمپ از نوع پمپ های افقی می باشد که محفظه حلزونی تک طبقه دارد. اجزای این پمپ قابل تعویض هستند.
پمپ آتش نشانی اسپیلت کیس یا پمپ آتش نشانی دومکشه
پروانه پمپ اسپلیت کیس از نوع شعاعی بسته و دارای دو ورودی سیال می باشد. پروانه این پمپ دارای نیروی محوری نیست و به صورت استاتیکی و دینامیکی عمل می کند. محور پمپ از لحاظ نشت سیال مورد پمپاژ کاملا آب بندی بوده و روی محور در محل آب بندی ها با بوش محافظ پوشش داده شده است. یاتاقان های پمپ نیاز به روغن کاری در طول عمر مفید خود ندارند زیرا بلبرینگ شیار دار آن دارای پوشش می باشند.
اندازه پمپ آتش نشانی
اندازه پمپ آتش نشانی باید به صورتی باشد که هم آب مورد نیاز برای فعال کردن تجهیزاتی چون اسپرینکلر را فراهم کند و هم مقداری برای اطفای حریق از طریق شیلنگ های آتش نشانی تامین کند. ظرفیت پمپ های آتش نشانی از نظر آبدهی از 5 تا 25 GPM می باشد و فشار کاری آن ها بین 50 تا 125 PSI می باشد.
پمپ های آتش نشانی
تعريف پمپ ( تلمبه ) :
1 ـ پمپ دستگاهي است كه به وسيله بعضي از نيروهاي خارجي بحركت درآمـده و درسـيالات (اعم ازگاز يا مايع ) ايجاد انرژي فشاري و سرعتي نموده و باعث انتقال آني مي گـردد. نيـروي محرك پمپ ها از طريق نيروي انساني (دستي)، برق ( الكتروپمپ) و يا از درگير نمـودن آن بـا يك موتور مناسب تأمين مي گردد.
2 ـ پمپ عبارت است ازدستگاهي كه انرژي مكانيكي ( موتور ديزلي ـ بنزيني و بخاري)، انرژي الكتريكي (برق) و دستي را به سيالات انتقال داده و موجـب توليـد انـرژي جنبـشي، سـرعتي و فشاري در سيالات مي گردد و در نتيجه اين انرژيها باعث نقل و انتقـال سـيالات در لولـه هـا و كانالها مي گردد.
طبقه بندي پمپ ها
پمپ ها را براساس و اصول كاري و تركيب هاي ساختماني و ساختاري آنها بـه طـور جـامع و كلي به سه طبقه ذيل تقسيم مي كنند:
انواع پمپ ها(به طور كلي)
1 ـ پمپ هاي جابجايي (رانش) مثبت (pumps displacement Positive)
2 ـ پمپ هاي جابجايي غيرمثبت ـ پروانه اي ـ سنتريفيوژ(گريز از مركز) ـ سرعتي (Non–positive displacement pumps – impeller pumps –centrifugal pumps )
3 ـ پمپ هاي اجكتوري (جتي – تزريقي – سرعتي) (pumps jet or Ejector )
ـ پمپ هاي جابجايي (رانش )مثبت
قبل از تقسيم بندي پمپ هاي جابجايي مثبت بهتر است به اين سوال پاسخ دهيم.
سوال : جابجايي ( رانش ) مثبت يعني چه ؟
پمپ هاي تناوبي ( فشاري ـ بالابرنده ـ مركـب) و پمـپ هـاي دورانـي ( دنـده اي ـ پـره اي ) سيكل (حركت) پيستون يا انگشتي يا دوران ( دور) ( دنده يا پره ) مقدار ثابت و معيني ازحجم سيال را جابجا و بازدهي مي كنند. بنابراين اگر سرعت سيكل حركت و يا دوران افزايش يابـد ، سرعت ، نيرو و شتاب در (سيالات) آنها افزايش يافته و در نتيجه جابجايي (بـازدهي) آنهـا نيـز افزايش خواهد يافت بالعكس، به عبارت ديگر دور يا سيكل با سرعت و نيرو و شتاب و مقدار آبدهي باهم متناسب بوده و نسبت مستقيم دارند. بدين لحاظ اين نوع پمـپ هـا را پمـپ هـاي جابجايي (رانش) مثبت مي نامند. پمپ هاي جابجايي مثبت خود به دو گروه تقسيم مي شوند و تقسيم بندي آنها براسـاس كـار و تركيب هاي ساختاري و ساختماني آنها مي باشد.
-انواع پمپ هاي جابجايي مثبت
1 ـ پمپ هاي تناوبي ( دوسو ـ رفت و برگشتي ـ بالا و پايين رو ـ پس و پيشرو )
2 ـ پمپ هاي دوراني
ـ پمپ هاي تناوبي :
ـ وجود يك حركت تناوبي از قبيل رفت و برگشت بطرف پس و پيش (عقب و جلـو) يا بالا و پايين ( دوسو) كه از خصوصيت اصلي يك پمپ تناوبي مي باشد و آن را از پمپ هاي گريز از مركز، دوراني ( كه داراي حركت دايره اي هستند) و اجكتوري ( تزريقـي) متمـايز مـي نمايد و نيز برخلاف پمپ هاي گريز از مركز، دوراني و يا اجكتوري كه شامل قطعات به ترتيب ( پروانه ـ دنده ـ نازل ) مي باشند پمپ هاي تناوبي داراي قطعهاي به نام پيستون و يا انگـشتي Plunger و Piston مي باشند.
انواع پمپ های تناوبی
1 ـ پمپ هاي تناوبي فشاري (pumps reciprocating type Force)
2 ـ پمپ هاي تناوبي بالابرنده (pumps reciprocating type Lift)
3-پمپ های تناوبی مرکب (Bucket and plunger type reciprocating pump )
پمپ های دورانی
پمپ از اولين وسايلي است كه بشر براي بهره گيري هرچه بيشتر از منابع آب اختراع كرده و به تدريج انواع و اقسام آن را جهت استفاده در شرايط مختلـف ابـداع نمـوده اسـت . ايرانيـان قديم نيز در اختراع و بكارگيري اين ماشين نقش عمده اي داشته اند . بـه عنـوان نمونـه چـرخ ايراني يا دولاب يك پمپ ساده است كه توسط نيروي كارگر دوران نموده و آب را به وسـيله قاشقك هايي به سطح بالاتر انتقال مي دهد.
اختراع اولين پمپ به روش علمي را به دانشمند معروف ارشميدس (278 تا 212 قبل از ميلاد) نسبت مي دهند. نوع تكامل يافته اين پمپ هنوز هم در صنعت تحت نام « پمپ پيچي» يا « پـيچ ارشميدس» كاربرد زيادي دارد.
امروزه متداول ترين نوع پمپ در جهان و در كشور ما پمپمي است كه فيزيكدان فرانسوي پاين (1714-1647 ) به عنوان مخترع آن شـناخته شـده و بـه نـام « پمـپ سـانتريفيوژ» نامگـذاري گرديده است . لازم به تذكر است كه تئوري استفاده از نيروي سانتريفيوژ جهت انتقـال آب را دانشمند معروف «لئوناردو داوينچي» در قرن پانزدهم پيشنهاد كرد. قديمي ترين اين نوع پمـپ كه پره هاي آن چوبي و داراي دو انحنا مي باشـد در قـرن هيجـدهم در يكـي از معـادن مـس پرتقال كشف شده و هم اكنون در موزه هنرهاي ملي پاريس نگهداري مـي شـود . قـدمت ايـن پمپ را به قرن پنجم ميلادي نسبت مي دهند.
تا اواسط قرن نوزدهم كليه پيشرفتهاي مربوط به طراحـي و سـاخت پمـپ هـاي سـانتريفيوژ محرمانه و محدود به فعاليت بعضي محققين و كارخانجات بوده اسـت . اولـين كـار بـه روش علمي و صنعتي در سال 1890 توسط برادران سولزر شروع و به سـرعت موجـب گـسترش روش طراحي پمپ هاي سانتريفيوژ گرديد. با ابداع پمپ هاي نيمه سانتريفيوژ و محوري، سه نوع فوق الذكر تحت نام واحد « توربوپمپ ها» شناخته شدند.
پمپ ها و تخلیه کننده ها (pumps and primers)
اين نوع پمپ ها برخلاف پمپ هاي گريز از مركز كه سرعت جريان سيال را به طور زيادي بالا مي برند سيال را به طور ثابت و يكنواخت از داخل محفظه خود بيرون مي رانند به همين سـبب جزء پمپ هاي جابجايي ( رانش) مثبت به شمار مي آيند. با اينكه از نظر داشتن قطعـه اصـلي ( دنده يا پرنده) و انجام حركت دوراني با پمپ هاي تناوبي ( پيستون و انگشتي) و انجام حركت رفت و برگشت و با پمپ هاي گريز از مركز ( پروانه اي ) و انجام حركت گريز از مركـز فـرق مي كنند.
اين نوع پمپ ها را نيز نسبت به داشتن دنده و يا پره و چرخش دوراني اين قطعات به دو دسته تقسيم مي كنند:
1.پمپ های دورانی دنده ای
2.پمپ های دورانی پره ای
پمپ های آتشنشانی
قسمتی از سیستم اطفا حریق اتوماتیک آبی است و از طریق برق – دیزل کار میکندند.
این دستگاه به لوله های تامین شبکه آب شهری و یا یک منبع استاتیکی (مخزن) متصل میشود و فشار لازم و مورد نیاز آب سیستم های اطفاء حریق را هنگام آتشسوزی و مواقع اضطراری تامین می کند .
این پمپ ها توسط استاندارد های جهانی UL و FM فهرست شده اند .
کاربری پمپ ها عبارتند از : ساختمان تجاری – اداری – مسکونی – صنعتی -بیمارستان ها و .....
پمپ هایی که به عنوان پمپ های فهرست شده و تائید شده به فروش می رسند مورد آزمایش قرار گرفته و قابل اطمینان می باشند.
1. این پمپ ها طراحی شده و مواد استفاده شده برای ساخت آنها مورد تائید جهانی است.عمر بلبرینگ آنها،تنش پیچ و انحراف شفت ها در این پمپ ها محاسبه و تائید شده است .
2. تنش برشی شفت دستگاه توسط کارشناسان UL و FM مورد تائید است.
3. پوشش پمپ ها به صورت الکترو استاتیکی و قادر به تحمل دوبرابر حداکثر فشار را بدون اینکه منفجر شوند و یا در آنها تخلخل ایجاد شود را دارند.
4. تست عملکرد UL و FM را دارند
5. رنگ بدنه هر جزء از دستگاه از مواد اولیه تائید شده می باشد تا از خوردگی بدنه پمپ در طول زمان جلوگیری شود .
بوستر پمپ آتشنشانی (fire pump)
پمپ آتش نشانی
کمپانی AL KHOORY امارات
برند : Aikah
پمپ های آتشنشانی فهرست شده جهت تامین فشارودبی مورد نیاز شبکه اطفاءحریق( شامل جعبه ها و اسپرینکلرها) مورد استفاده می باشند.
براساس استاندارد NFPA(انجمن ملی آتشنشانی آمریکا)،شبکه اطفاءحریق بایدمجهز به پمپ هایی باشند تا بعد از مدت زمان طولانی از زمان تحویل و ارائه به کارفرما قابلیت بهره برداری داشته باشند.این پمپ ها شامل جاکی(جکی)پمپ و تابلو برق استاندارد(شامل خطوط فرمان و قدرت )هستند.
درصورت عدم وجود دیزل ژنراتور جهت تولید برق در مواقع اضطراری استفاده از دیزل پمپ ها بر اساس استاندارد NFPA20الزامی می باشند.
این پمپ ها در دو نوع زیر ،از ظرفیت 50 تا 1500 گالن در دقیقه (gpm)تولید می گردند.
اجزا پمپ آتش نشانی
پمپ های آتش نشانی معمولا شامل قسمت های زیر می باشند:
تابلو که شامل فشار سنج و سرعت سنج می باشد.
پروانه
پوسته
شافت
ناف پمپ
تخلیه کننده: تجهیزی جهت خالی کردن هوای در پمپ های سانتریفیوژ
قسمت های ورودی و خروجی پمپ
انواع نیرو محرکه پمپ آتش نشانی
پمپ آتش نشانی با دو نیرو محرکه زیر می تواند فعال شود:
موتور الکتریکال (الکتروموتور): اکثرا جهت تقویت فشار آب استفاده می گردند.
موتور دیزل: اکثرا جهت تامین آب استفاده می گردند.
جنس پمپ آتش نشانی و تجهیزات آن
پوسته چدن خاکستری، چدن نشکن، برنز، استنلس استیل ریخته گری
پروانه برنز، استنلس استیل
محور استنلس استیل
آب بند نوار گرافیت بدون آزبست
یاتاقان بلبرینگ روانکاری شده
نحوه آب گیری پمپ آتش نشانی
پمپ آتش نشانی از دو طریق آب گیری انجام می دهد:
آب های آزاد
مخزن ذخیره آب
نکات منحنی عملکردی پمپ آتش نشانی
هد نقطه شروع و اتمام: این هد نباید از 140 درصد هد نقطه کاری بیشتر باشد.
نقطه کاری: نقطه کاری از تلاقی دو نقطه هد و دبی و یا بالاتر از آن بدست می آید. اما این نقطه نباید تلورانس منفی داشته باشد.
بار اضافی: در دبی بیشتر از 150 درصد نقطه کاری هد بیشتر از 65 درصد نباید افت کند.
منحنی عملکردی پمپ آتش نشانی
استاندارد پمپ آتش نشانی
مهم ترین استاندارد پمپ آتش نشانی استاندارد NFPA 20 می باشد. این استاندارد جهانی است و در رابطه با پمپ های آتش نشانی، عملکرد، ضوابط نصب و غیره می باشند.
سایر نکات پمپ آتش نشانی
تست ها و آزمایش ها باید در شرایطی با آب تمیز و در دمای 20 درجه صورت گیرد.
در صورت نیاز به مکش منفی نباید از پمپ های سانتریفیوژ استفاده کرد.
پمپ باید دارای فشار سنج در قسمت مکش و دهش باشد.
پوسته پمپ باید دارای شیر فشار شکن باشد.
کوپلینگ باید دارای محافظ باشد.
عیوب احتمالی در پمپ آتش نشانی سانتریفیوژ
صدای بلند و ناهنجار پمپ
خراب شدن بلبرینگ
خراب شدن مکانیکال سیل
ورود جسم خارجی به محفظه پروانه
شل شدن پیچ و مهره هایی که پمپ را به شاسی متصل می کند.
خارج شدن پروانه های پمپ از تعادل
علل افت فشار احتمالی در پمپ های آتش نشانی
هوا گرفتن سیلندر انتقال آب
عمق مکش بسیار زیاد
آسیب رسیدن به پروانه
وجود جسم خارجی در شیار پروانه
تست پمپ آتش نشانی
طبق فصل 5 استاندارد NFPA 25 که به بازرسی و نگهداری پمپ های آتش نشانی پرداخته است لازم است تا به صورت دوره ای و در بازه های زمانی معین پمپ های آتش نشانی مورد بررسی و آزمایش قرار گیرند. از آن جهت که پمپ های آتش نشانی از جمله تجهیزات ضروری اطفا حریق هستند، آزمایش دوره ای آن ها از اهمیت بسیاری برخوردار است. در بررسی پمپ های آتش نشانی به این موضوع توجه شود که پمپ باید هم به صورت دستی و هم به صورت اتوماتیک به درستی روشن شود.
آزمایش های دوره ای پمپ ها می تواند در بازه های یک هفته ای در پمپ های آتش نشانی دیزلی و هم در بازه یک ماهه در پمپ های آتش نشانی الکتریکی صورت گیرد. این بازرسی های دوره ای شامل بررسی وضعیت عمومی پمپ، مخزن سوخت پمپ، مخزن آب پمپ، سلامت اجزای پمپ از جمله یاتاقان ها و صافی ها می باشد.
همه پمپ های آتش نشانی جدا از آزمایش های دوره ای باید به صورت سالیانه مورد آزمایش جریان آب سالانه قرار گیرند. به این صورت که ویژگی های پمپ ها در شرایط صفر، جریان نامی و بیشترین خروجی آب مورد آزمایش قرار گیرد و بازدهی پمپ محاسبه شود تا در صورت کاهش بازدهی علت یابی شود. این کاهش بازدهی ممکن است در اثر آسیب های وارده به پمپ یا مخزن آب پمپ رخ داده باشد.
کاربرد پمپ آتش نشانی
از پمپ های آتش نشانی در دو صورت استفاده می شود. حالت اول برای تقویت آب مورد نیاز برای تجهیزات آتش نشانی نصب شده در سیستم اطفا حریق مانند اسپرینکلر و فایر باکس و حالت دوم برای تامین آب مورد نیاز معابر شهری استفاده می گردد.
