دتکتور

پر واضح است در محیط های وسیع و بزرگ همانند سالن کارخانجات، سوله های تولید و انبار، موزه ها، سالن های سینما و آمفی تئاترها و محیط های مشابه آن، استفاده از سنسورهای رایج (دتکتورهای نقطه ای) بسیار دشوار و مقرون به صرفه نیست در این گونه محیط ها استفاده از دتکتور های پرتوی انتخاب مناسبی می باشد .
نحوه عملکرد این نوع دتکتور به این شکل است که با پرتو امواج به سمت مقابل ( رفلکتور ) و دریافت آن نشان از حالت عادی محیط را دارد که در صورت وقوع آتش ، عبور دود از میان آن باعث قطع این ارتباط شده و اعلام حریق به دستگاه مرکزی می کند .

سیستم نمونه گیر هوا یا مکنده دود یا ایرسمپلینگ :این نمونه برداری ذرات بسیار ریز دود اندازه ای در حدود 0.005 Obs/m را در هر نقطه اي كه درحال تولید باشد بواسطه محفظه لیزر تشخیص داده و از طریق كابلهاي ارتباطي به پانل اعلان حریقی که کنترل آن را به عهده دارد انتقال مي دهد و آژیر یا فلاشر متصل به آن اعلان خطر می نماید. سیستم های مذکور به Air Sampling Smoke Detection Apparatus معروف هستند .
طراحي لوله ها در فضاهاي Server Room و يا Data Center به چند صورت مي باشد. اين لوله ها جهت مكش هوای داخل محیط و جریان هوای در گردش داخل رک، هم مي توانند در سقف و هم در مجاورت Rack و يا نيز با اتصال به لوله هاي قابل انعطاف به داخل Rack و يا حتي UPS هدايت شوند. با اين كار بجاي انتظار براي رسيدن دود به سقف، در همان لحظه ای كه دود توليد گرديده است آژیر اعلان حریق در مرحله Pre-Alarm به صدا در خواهد آمد. در این حالت دود حتی در مرحله ای که تولید میشود و بصورت نامرئی است نیز توسط سیستم تشخیص داده میشود . در مراحل بعد به مرور گذر زمان و اضافه شدن به حجم دود تولید شده سطح آلارم های بالاتر اعم از Alarm 1 و Alarm 2 و در نهایت سیگنال Action برای اعلان نهایی و یا تخلیه اطفاء توسط سیستم ارسال خواهد شد.

این دتکتورها دارای یک مقاومت حرارتی می‌باشند که در اثر حرارت حاصل از آتش‌سوزی، مقدار مقاومت آن‌ها کم شده و باعث افزایش جریان می‌شود و به مرکز کنترل سیستم اعلام حریق، اعلام آتش‌سوزی می‌نماید. نصب آن‌ها نیز به صورت سقفی و طبق استاندارد BS 5839 می‌باشد و دو نوع ارائه می‌شوند: نوع حرارتی ثابت(FIX) و نوع حرارتی افزایشی(Rate of Rise)(ROR) در محل‌هایی که تغییرات دما ناگهانی اتفاق می‌افتد(مانند آشپزخانه) از دتکتورهای نوع افزایشی استفاده می‌شود. این نوع دتکتورها دارای ولومی برای تنظیم دما می‌باشند. نکته: دتکتورهای الکترونیکی ساخته و به بازار عرضه شده‌اند که همزمان به صورت دتکتور فیکس و افزایشی قابل استفاده هستند و به آن‌ها دتکورهای ترکیبی(Combined) گفته می‌شود که نسبت به دو مدل ذکر شده دارای قدرت کشف بالاتری هستند

این نوع دتکتورها به صورت سقفی نصب می‌شوند و دارای محفظه‌ای هستند که بعد از پر شدن دود به این محفظه تحریک شده و با تغییر جریان عبوری به مرکز کنترل اعلام حریق می‌نمایند.که بر دو نوع کلی می باشد :
دتکتورهای دودی یونیزاسیون(Ionization):
این نوع دتکتورها دارای یک عنصر تشعشع رادیواکتیو می‌باشند.در اثر عبور اشعه رادیواکتیو از هوای داخل محفظه و یونیزه کردن آن، مقداری جریان عبور می‌کند. در مواقعی که دود داخل این محفظه می‌شود، جریان عبوری تغییر می‌کند و باعث اعلام حریق می‌شود. به دلیل حساسیت زیاد در برابر دود، در جاهایی که حجم آتش زیاد و دود کم ایجاد می‌شود از این نوع دتکتورها استفاده می‌کندد ولی به طور کلی می‌توان آن‌ها را در مجتمع‌های مسکونی، ادارات و بیمارستان‌ها و اتاق های سرور نصب نمود. بر روی این نوع دتکتورها علامت رادیواکتیو() به معی وجود تشعشعات رادیواکتیو حک می‌شود. از نظر زیست محیطی دفع این دتکتورها بعد از اتمام شارژ آن‌ها که حدود ۸ سال طول می‌کشد مشکلاتی به همراه دارد، لذا تولید این گونه دتکورها رو به کاهش و توقف می‌باشد.
دتکتورهای دودی نوری (اپتیکال) (Optical) :
به این نوع دتکتورها، دتکتور فوتوالکتریک نیز گفته می‌شود و دارای یک سلول نوری در داخل خود می‌باشد که با ورود دود به محفظه و کم شدن نور تحریک شده و اعلام حریق می‌نماید. در محل‌هایی مانند انبار مواد PVC که در هنگام بروز حریق دود غلیظ تولید می‌شود و آتش‌سوزی به آهستگی انجام می‌گیرد استفاده از آن‌ها توصیه می‌شود.

دتکتورها دارای سنسورهای الکتروشیمیایی بوده و به گازهای قابل اشتغال و مونواکسید کربن (co) حساس می باشند در صورت تشخیص هریک از این گازها میتواند با فرمان شیر برقی مسیر گاز را مسدود نموده و با الارم هشدار شما را از نشت گاز اگاه خواهد کرد