این ایستایی در تولید می‌تواند هر دلیلی داشته باشد، از جمله: ایجاد حریق، سوختن برخی تجهیزات و نابودی ابنیه و سالن که متأسفانه تاکنون شاهد تعدادی از این حوادث بوده‌ایم. لذا در این‌گونه موارد، مدیران و صاحبان صنایع، توجه ویژه‌ای به امر پیاده‌سازی سیستم‌های حفاظتی مرتبط با تجهیزات تولید دارند. یکی ازمهم‌ترین این سیستم‌ها، تجهیزات اطفاء حریق است که در سالن‌های تولید صنایع مختلف، بمنظور حفظ ماشین‌آلات در برابر حریق‌های احتمالی مورداستفاده قرار می‌گیرد. نکته مهم این است که این سیستم‌ها شاید مدت‌ها بدون استفاده، تنها در حالت آماده بکار بوده و فقط برای عملکرد در یک روز مبادا باشند که باید بدرستی هرچه تمام‌تر عمل کنند. بنابراین اطمینان از سلامت عملکردی و حفظ شرایط مطلوب آنها، تنها با انجام یک پروسه صحیح نگهداری و تعمیرات موثر بدست خواهد آمد. چراکه همواره باید دانست که پیشگیری مقدم بر درمان است.
در این نوشتار و نوشتارهای آتی کوشیده می‌شود تا با یادآوری ضرورت وجود واحد نگهداری و تعمیرات پویا، نوین و سیستماتیک و داشتن استراتژی در زمینه آن، بر رویکردی خودجوش، بومی وکاربردی خصوصاً در حوزه سیستم‌های اطفاء حریق تاکید اساسی گردیده و در شمارگان بعدی به نگهداری و تعمیرات هریک از سیستم‌های اطفاء حریق با توجه به ماهیت عملکردی‌اشان پرداخته شود. پیش از هر چیز لازم است ابتدا با مفهوم دقیق نت آشنا شویم.
نت مخفف کلمه نگهداری و تعمیرات (maintenance)، می‌باشد و به مجموعه فعالیت‌ها و اقداماتی که به منظور نگه‌داشتن تجهیزات، در سطح قابل‌قبول از نظر عملیاتی (نگهداری) و یا بازگرداندن تجهیزات معیوب به چرخه استفاده (تعمیرات) و بهره‌برداری گفته می‌شود. نتیجه مورد انتظار از این اقدامات، ایجاد آمادگی، حفظ قابلیت عملیاتی، تداوم و استمرار عملیاتی تجهیزات برای شرایط تعریف‌شده خواهد بود. به طور کلی اهداف سیستم نت در یک واحد عبارتند از: پاسخگویی کارا، موثر و سریع در هنگام نیاز به فعالیت‌های پیشگیری و اصلاحی، به منظور حفظ آن واحد در یک سطح استاندارد و قابل‌قبول می‌باشد.
سیستم نت: سیستمی است که با برنامه‌ریزی و کنترل مدون مجموعه فعالیت‌هایی نظیر: طراحی و برنامه‌ریزی، تخصیص منابع، تدوین سیاست‌ها و روش‌های عملیاتی، جمع‌آوری اطلاعات، بازخور و تحلیل اطلاعات را به منظور بهسازی طرح‌ها، برنامه‌ها و روش‌های تدوین‌شده و با هدف افزایش کارایی و بالابردن عمر مفید تجهیزات، اطمینان از آماده‌به‌کار بودن کلیه تجهیزات و فراهم‌آوردن شرایطی که مأموریت سازمان توام با حفظ ایمنی پرسنل تامین گردد، را به‌عهده دارد. علل رویکرد به ایجاد و بهره‌برداری از سیستم‌های نت را می‌توان در موارد زیر متصور شد:
متنوع‌بودن تجهیزات مورد بهره‌برداری
زیاد بودن تعداد تجهیزات تحت‌پوشش تعمیرگاه‌ها
حساس‌بودن تجهیزات (از نظر عملیاتی، سرمایه‌گذاری و …)
بالابودن هزینه‌های تعمیرات اتفاقی
بالابودن هزینه‌های ناشی از ازکارافتادگی تجهیزات (مالی و جانی)
فعالیت‌های عمومی سیستم نت عبارتند از:
برنامه‌ریزی
اجرا
کنترل
ثبت وقایع
بایگانی
تجزیه و تحلیل
ارائه گزارش‌های مورد‌نیاز
فعالیت‌های کلی نگهداری و تعمیرات شامل ۵ فعالیت اصلی زیر می‌باشد که عبارتند از:
تعمیر ( Repair )
تعویض ( , Chang replacement )
تنظیم ( Adjust )
سرویس ( Service)
آزمایش ( Test )
مراحل استقرار سیستم مکانیزه نت:
جاری‌کردن فرم‌های استاندارد
شناسایی و لیست‌برداری از تمامی ماشین‌آلات
مشخص کردن محدوده‌ها با توجه به فرایند تولیدی
مشخص‌کردن گروه ماشین‌آلات
تهیه شناسنامه ماشین‌آلات
تهیه لیست تجهیزات ماشین‌آلات
تهیه لیست قطعات یدکی ماشین‌آلات
کدگذاری ماشین‌آلات
پایش اطلاعات جمع‌آوری‌شده
تکمیل جداول پایه سیستم مکانیزه
تعریف فعالیت‌ها
تهیه گزارش اولیه فعالیت‌ها از انواع ماشین‌آلات
بازنگری و تأیید نهایی
تکرار فعالیت‌ها برای تمامی ماشین‌آلات و راه‌اندازی سیستم
هدف کلی تعمیرات عبارت است از: طولانی‌کردن عمر تجهیزات با حداقل هزینه و بیشترین بهره‌وری ( طول عمر از زمان نصب ماشین‌آلات در طول زمان تولید تعریف می‌شود.) ازجمله اهداف اجرای تعمیرات می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
افزایش کارآیی و بهره‌وری
افزایش ایمنی کار و محصول
افزایش طول عمر دستگاه‌ها و تجهیزات و جلوگیری از فرسودگی آنها
کاهش ساعات توقف کار
کاهش هزینه‌های بهره‌برداری
کاهش مصرف قطعات یدکی
مالک سیستم، مسئولیت نگهداری و حفظ سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق و تجهیزات جانبی آنها را در شرایط عملکرد مناسب به عهده دارد. نگهداری و تعمیرات تجهیزات اطفاء حریق نیز با توجه به حساسیت منطقی آنها در جلوگیری از بروز فاجعه و خسارات فراوان بسیار مورد توجه می‌باشند. انجام بازرسی و تست‌های مربوطه بر روی سیستم، با استفاده از یک مبنای منظم، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. در سیستم‌های اطفای حریق برپایه آب، فواصل زمانی بین بازرسی‌ها ممکن است بدلیل آلوده بودن آب تغذیه، خورنده بودن آب و یا حتی بدلیل خورنده بودن محیط (بعنوان مثال: در نواحی با رطوبت بالا) تغییر کند. همچنین ممکن است مرجع صاحب صلاحیت، در مواردی خواهان اضافه‌کردن آیتم‌هایی در مراحل بازرسی، تست و نگهداری و تعمیر سیستم باشد که می‌بایستی با در نظر گرفتن امکان انجام آنها، صورت پذیرد. از نکات حائز اهمیت اینکه هرگونه عملیات نگهداری و تعمیرات بر روی سیستم که مستلزم خارج کردن تمامی یا بخشی از سیستم تشخیص حریق (Detection) از سرویس می‌باشد، ممکن است قابلیت‌های حفاظت از حریق مجموعه را حذف نموده و با چالش مواجه کند. لذا پیش از این نوع تعمیرات، می‌بایست، مرجع صاحب صلاحیت (کارفرما) را مطلع نموده و پس از اخذ مجوز لازم و توجه کافی جهت استفاده از روش‌های دستی خاموش‌سازی حریق و بکارگیری گشتی‌های آتش‌نشانی در ناحیه‌ای که سیستم محافظت از حریق آن تحت تعمیر است، نسبت به اصلاح موارد اقدام شود.
نتیجه‌گیری:
نگهداری و تعمیرات تجهیزات، بویژه سیستم‌های اعلام و اطفاء حریق، از جایگاه بخصوصی برخوردار بوده و برای پشتیبانی تأسیسات و ابنیه و همچنین سالن‌های تولیدی و غیرتولیدی، بسیار ضروری بنظر می‌رسد. این امر باعث افزایش بازدهی ماشین‌آلات و سرمایه‌های ملی نیز می‌گردد که اهمیت این مبحث در شرکت‌های تولیدی بزرگ، به خوبی خود را نشان می‌دهد. در یک کلام، وجود یک سیستم نگهداری و تعمیرات از آن جهت الزامی است که کنترل مستمر و اطلاع کامل از اوضاع و نحوة عملکرد واحدهای عملیاتی و تأسیساتی وابسته و سرویس‌های لازم را امکان پذیر می‌سازد.
