منطقه بندی یا زون بندی حریق (Fire Zone)

سهولت، سرعت و دقت در تشخیص و تعیین محل وقوع حریق به ویژه ساختمان­های بزرگ، لزوم تقسیم بندی ساختمان به مناطق کوچکتر و مجزا را به وجود می ­آورد و مهم­ترین عوامل تعیین کننده مرزهای آن، کاربری، مساحت و بخش بندی های ضد حریق ساختمان است.
هر ساختمان می­بایست به قسمت­های مختلف جهت تشخیص سریع حریق و اعلام آن تقسیم شود، تا بتوان به­وسیله­ی سیستم، تشخیص و اعلام حریق را سریع­تر شناسایی کرد. مثلا در هنگام مشاهده­ی حریق می­توان با فشار شستی آژیر را به صدا درآورد. در صورتی­که زون­بندی اجرا نشده باشد، اعلام با تاخیر و موجب سردرگمی و تشخیص اشتباه می­شود.
تاثیر عوامل یاد شده در تعیین مناطق با رعایت موارد زیر میسر می گردد:
- هر طبقه ساختمان که بیش از 300 متر مربع باشد باید یک منطقه مجزا محسوب شود.
- حداکثر مساحت یک منطقه 2000 متر مربع است.
- اگر کل مساحت طبقات یک ساختمان 300 متر مربع یا کمتر باشد می توان آن را یک منطقه محسوب داشت.
- بخش­بندی ضد آتش در ساختمان یکی از مهم­ترین شاخصه­ های تعیین مناطق است. بنابراین علی رغم مساحت می باید به آتش بندی فضاها نیز توجه داشت. در این حالت مرزهای منطقه تشخیص حریق محدود به مرزهای بخش بندی ضد آتش است. به همین دلیل پلکان، چاه آسانسور یا شفت­های دیگر که به وسیله دیواره های ضد حریق از فضاهای دیگر مجزا شده­اند می­توانند علی رغم مساحتی که دارند به عنوان یک منطقه در نظر گرفته شوند. بام ها نیز منطقه جداگانه ای محسوب می شوند.
- بنا به نحوه قرارگیری دیوارهای ضد حریق و فضاهای مجزا شده، مناطق ممکن است به صورت افقی (سطح طبقات) و یا عمودی (چاه آسانسور، پلکان و ...)تعریف شوند.
- حداکثر فاصله­ی جستجو در یک منطقه نباید بیش از 30 متر باشد. منظور از فاصله جستجو، مسافتی است که برای یافتن و رویت محل حریق باید طی شود. از این رو در ساختمان­هایی که دارای اتاق های متعدد هستند بهتر است در بالای درهای مشرف به راهروها، چراغ های نشانگر نصب گردد. در برخی ساختمان ها ممکن است نصب چراغ نشانگر با توجه به محدودیت فاصله­ی جستجو موجب کاهش سطح مناطق و افزایش تعداد آن­ها گردد.
- مناطق را از نظر هم بندی و سیم کشی می توان به دو گروه منطقه­ی تشخیص و منطقه­­ی هشدار تقسیم نمود. در منطقه­ی تشخیص، هم­بندی بین دتکتورها و شستی های اعلام حریق در سطح معینی که به عنوان یک منطقه تعریف شده است صورت می گیرد و به هنگام عمل نمودن یک شستی و یا فعال شدن یک دتکتور اتوماتیک، چراغ مربوط به همان منطقه و یا کد مربوط به همان دتکتور (در سیستم آدرس پذیر) در تابلوی کنترل مرکزی روشن می­شود. در حالی که هم­بندی بین آژیرها و سایر هشدار دهنده­های صوتی در عین حالی که ممکن است در یک منطقه انجام پذیرد، اما به هنگام فعال شدن می­تواند چند منطقه مجاور و یا همه مناطق را شامل شود. بنابراین یک منطقه هشدار می تواند شامل چندین منطقه­ی تشخیص گردد.
- مناطق تشخیص، ورودی­ها و مناطق هشدار، خروجی های تابلوی کنترل مرکزی را تشکیل می ­دهند. یکی از عوامل مهم در تعیین مشخصات تابلوی کنترل مرکزی، تعداد مدارهای ورودی و خروجی است.
- عدم منطقه بندی صحیح و هم­چنین افزایش تعداد مناطق بدون پیروی از منطقی خاص، باعث سردرگمی و ابهام در تعیین محل حریق می شود